Felsefe Tarihi Atölyesi, düşünce tarihinin temel kavramlarını haftalık temalarla ele alır. Her hafta bir filozofun dünyasına girilir; metinler okunur, kavramlar tartışılır. Katılımcılar, tarihsel bağlam içinde felsefi düşüncenin izini sürer. Atölye, okuma ve yazma yoluyla düşünmenin biçimlerini keşfetmeye alan açar.
Program İçeriği
1. Hafta: Sokrates
- Erdem-Bilgi-Mutluluk İlişkiselliği
- Sokratik Yöntem Aracılığıyla Bilgi Edinimi
- Ahlak-Eğitim Korelasyonu
- Mekanizme Karşı Teleoloji’nin Savunusu
- Sokratik Tümevarımsal Epistemoloji
2. Hafta: Platon
- ‘Bilgi ve Algı-Sanı Ayrımı’ Üzerinden ‘Mutlak Ussalcı Epistemoloji’
- Mağara Alegorisi
- İdealar Kuramı Aracılığıyla ‘Platonik Ontoloji’nin Ortaya Çıkışı
- Materyalizme Karşı İdealizm
- ‘Organizmacı’ Devlet-Toplum Anlayışı
- Platonik Adalet ve ‘Filozof Kral’ Öğretisi
3. Hafta: Aristoteles
- Akıl Yürütme Yolu Olarak Ölçme-Karşılaştırma
- Bir Metodoloji Olarak ‘Aristoteles Mantığı’nın İlkeleri
- İdealar Kuramına Karşı Aristoteles’in Varlık Anlayışı
- Ahlaki ‘Mutlak İyilik’ Öğretisi
- En Önemli Erdemlerden Biri Olarak Adalet
4. Hafta: Orta Çağ Felsefesi
A) Augustinus
- Hristiyan Öğreti ile Platonculuğun Bir Araya Gelmesi
- Bilginin Amacı Olarak Mutluluk
- Kuşkuculuğa Karşı Deneyimsel Bilgi Anlayışı
- Zamansallığın Ötesinde Bir Varlık Olarak Tanrı
- Teolojik Ontoloji Yaklaşımı, İnanç-Akıl İlişkiselliği
- Kötülük Problemi, Dünyeviliğe Karşı Maneviyat Anlayışı
B) Aquinolu Thomas
Hristiyan Teoloji ile Aristoteles Felsefesinin Sentezi
- İnanç ve Akıl Arasındaki Rol Dağılımı
- Hilomorfik Madde-Form Kuramı, Varoluş-Öz İlişkisi
- Tanrı’nın Varlığının Kanıtlanması
- Mutlulukçu Ahlak Teorisi ve Doğal Hukuk Fikri
- Tanrı’nın Buyurduğu Toplum ve Siyasi Otorite
5. Hafta: Descartes
- Mutlak Bilgiye Ulaşmak için En Geçerli Yöntem Olarak Kuşku
- ‘Cogito Ergo Sum’ Öğretisi
- Zihin-Beden İlişkisi
- Matematiksel Akıl Yürütme Üzerine Temellenen Bilimsel Metodoloji
- İnsanın Özgürlük Bilincine Yönelik Vurgu
6. Hafta: Aydınlanmanın Düşüncesi
- Aydınlanma Nedir? Aydınlanma Düşüncesinin Ortaya Çıktığı Tarihsel Bağlam ve Felsefi Etkileri
- Locke, Rousseau ve Montesquieu’da Doğa Durumu, Toplum ve Siyaset
- Voltaire ve Hume’un Düşüncesinde Din Eleştirisi, Ahlak Anlayışı ve Akla Atfedilen Roller
- Locke, Diderot ve Ansiklopedicilere Göre Bilginin Oluşumu ve Bilimsel Yaklaşımın Temeli
- Aydınlanma Düşüncesinin Çelişkileri ve Aydınlanmaya Eleştirel Bakış
7. Hafta: Kant
- Eleştirel Felsefenin İlkeleri ve İradenin Özerkliği Vurgusu
- Deneycilik-Ussalcılık Sentezi
- A Priori – A Posteriori Ayrımı ve Fenomen – Numen Farklılaşması
- İnsan Eylemlerinin Sonuçları Yerine Motiflerine Odaklanan (Deontolojik) Ahlak Öğretisi
- ‘Kategorik İmperatif’ Kavramı
8. Hafta: Hegel
- Hegel’in ‘Kurgul Yöntemi’nin 3 Aşaması
- Bilinç – Özbilinç – Us Ayrımı
- ‘Mutlak Tinsellik’ Kavramı ve Özgürlüğü Gerçekleştirmeyi Amaçlayan Teleolojik Tarih Anlayışı
- Özgür İrade – Ahlaki Eylem İlişkisi
- Bireysel Özgürlük – Ahlaki Yükümlülük – İdeal Devlet İlişkiselliği
9. Hafta: Nietzsche
- Köle Ahlakı-Efendi Ahlakı Ayrımı Üzerine Hristiyanlık Eleştirisi
- ‘Güç İstenci’ ve ‘Übermensch’ Kavramları
- Yaşamın ‘Sonsuz Dönüş’e Dayandığı Vurgusu
- Bilginin Göreceliği Varsayımı Üzerine Temellenen ‘Perspektivist Yaklaşım’
- Batı Toplumunun ve Değerler Manzumesinin Çökmekte Olduğu Vurgusu ve ‘Nihilizm Eleştirisi’
10. Hafta: Sartre
- Varoluş – Öz İlişkisi ve Bilinç – Varoluş İlişkiselliği
- İnsanın Kendi için Özgürlüğü ve Özgürlük, Sorumluluk ile Kaygı Arasındaki Nedensellik
- ‘Cehennem Başkalarıdır’ Öğretisi
- Marksizm’in Varoluşçu Eleştirisi
- Bireysel Praksis ve Otantik Yaşam